Bratwurst Day: 9 dingen over de braadworst
In dit artikel:
In augustus staat de braadworst in de schijnwerpers: het Bratwurstmuseum in Thüringen organiseert van 15 t/m 17 augustus activiteiten en officieel is 16 augustus de Dag van de Braadworst. Ook in de Verenigde Staten — het stadje Sheboygan (Wisconsin) — werd begin augustus traditioneel Brat Days gevierd; Sheboygan noemt zich al decennialang ‘wereldhoofdstad van de braadworst’.
Frituurwereld zet negen kernfeiten op een rij over de huidige stand van de worst. Waar vroeger uit onderzoek eind vorige eeuw bleek dat meer dan 8 op de 10 Nederlandse cafetaria’s braadworst aanboden, is het assortiment sterk veranderd: een steekproef uit 2025 laat zien dat nog maar zo’n 35% van de frituurzaken de braadworst op het menu heeft (prijzen rond €2,75–€3,75, zonder broodje). Veel zaken vervangen de klassieke braadworst door verwante snacks zoals curryworst of bockworst; de braadworst heeft zich daarnaast meer en meer ontwikkeld tot een barbecueproduct dan een standaard cafetariasnack.
Tegelijkertijd is er nieuw leven in het ambacht: er ontstaan gespecialiseerde worstmakerijen en slagers blijven actief — het Worstmakersgilde reikt jaarlijks prijzen uit. In de horeca zien we formules en foodtrucks die op worst inzetten, met namen als Extrawurst, Wurst & Schnitzel Haus of Bully’s Bratwurst. Voor die concepten geldt echter dat succes wisselend is; sommige formules trachten via franchising ook buiten Duitsland uit te breiden.
Technologie en trends veranderen het worstenlandschap. Plantaardige alternatieven zijn in opkomst en kweekvleesworsten lijken aanstaande: het Delftse bedrijf Meatable kondigde aan dat een kweekvarken-worst nog dit jaar in de winkels zou moeten liggen — al staat de Europese regelgeving voor kweekvlees nog in de weg voordat consumptie hier is toegestaan.
De geschiedenis van de braadworst wijst sterk naar Duitsland: bronnen noemen Neurenberg als oude producent en jaartallen tot ver terug in de middeleeuwen. Museums zoals het Bratwurstmuseum in Thüringen en het Nürnberger Bratwurstmuseum houden die traditie levend. Regionale trots leidde zelfs tot een ‘koude worstenoorlog’ tussen Thüringen en Beieren over wie de oudste braadworstkraam kan claimen (Regensburg versus Erfurt).
Culturele anekdotes illustreren de populariteit: Sheboygan’s Bratwurst Day begon in 1953 en groeide uit tot een meerdaags festival dat ooit honderdduizenden bezoekers trok; in 1970 werd juridisch vastgelegd dat alleen Sheboygan zich ‘wereld-braadworst-hoofdstad’ mag noemen. En in Duitsland veroorzaakte de Volkswagen Curryworst veel commotie: na een tijdelijke verwijdering in 2021 werden uiteindelijk recordaantallen verkocht (8,5 miljoen vorig jaar) en er gaan geruchten over supermarktuitgave.
Cijfermatig eet een Duitser gemiddeld ongeveer 2,7 kg braadworst per jaar — bij een gewicht van circa 100 gram komt dat neer op zo’n 27 braadworsten per persoon per jaar, of grofweg 2,25 miljard stuks voor heel Duitsland. Ter vergelijking: Nederlanders consumeren jaarlijks zo’n 600 miljoen frikandellen (ongeveer 34 per persoon) en ruim 110 miljoen Gelderse rookworsten (±6 per persoon).
Samenvattend: de braadworst blijft cultureel en commercieel relevant — zij het in veranderde vorm. Klassieke aanbod in cafetaria’s neemt af, ambachtelijke en conceptgerichte initiatieven bloeien op, en technologische ontwikkelingen zoals plantaardige varianten en kweekvlees kunnen de toekomst van de worst verder hervormen.